Tai was only 7 years old when his father made a fateful decision to flee Vietnam in search of a better future. Raised in a war-torn country under his mother and grandma’s care, Tai and his family faced hunger and uncertainty. At 13 years old, Tai, his two younger siblings, and his mom were granted permission to reunite with his father in the United States. As a young child, Tai was eager to see his dad again and embark to a land full of opportunities.

Except life in the U.S. wasn’t what Tai had hoped for. “I thought it would be better here in the U.S. but it wasn’t what it was supposed to be.” He saw his parents struggle to get by, working labor intensive jobs on the assembly line.

At school, Tai faced severe discrimination at school. Being a small kid, Tai was often bullied at school, getting kicked, pushed, and yelled at. Tai was always really scared and didn’t want to fight back in fear that they would hurt him more or that he would get in trouble. It wasn’t until a couple years later that things started looking up for him. Tai found friends and fell into an adolescence of survival. After establishing a sense of community, he felt empowered and safe for the first time ever. Just when Tai’s life started feeling more secure, he encountered new fears and obstacles.

An 18 year old Tai got into trouble that changed everything. It was all a blur as he went through trial for almost a year. He followed his lawyer’s direction, taking a plea bargain, and focused on serving his time, unaware of the life altering consequences it would bring him. The first few years in prison were brutal. Tai had to protect himself at all times, often sleeping with one eye open in case someone tried to hurt him. “People get killed in prison all the time, even the guards and police can’t do much.” Familiar feelings of uncertainty and fear resurfaced.

After being released at 29 years old, Tai was ready to start his life again, “I was so happy but I was scared at the same time too, scared of going back or worse”. He was able to get a scholarship to study computers. During this time, he reconnected with a friend from high school and fell head over heels for her. He finished his studies and looked for work but the job market was rough. He and his partner ended up moving to Minnesota in order to get married and find more opportunities to work. The two of them together ran a successful restaurant and food truck that became a staple for the community in St. Paul. Tai was happy, cooking next to his wife, and bringing delicious food to the community.

The COVID-19 pandemic changed everything. They were closed down for business, experienced loss of their family members, and had no options left. They became caretakers of two children, dropped off from one of Tai’s friends. The couple stepped up to raise them, but were unable to get any government assistance. As businesses started opening back up again, the couple tried to rebuild their food truck business but they were just barely scraping by. Last year, Tai and his wife had to make the difficult decision to fully close down the business. After his wife’s brother passed away, the stress and grief caused her to have a stroke that left her in the hospital for months. Day to day, Tai went to the care facility 4 times a day for 8 months. Tai took off work to take care of his wife, sacrificing his income.  In February, she was finally able to be brought back home. “She means the world to me, I could lose everything but I would rather have her. She needs me the most in her life right now, it’s the same for me. It would be devastating for me to lose her and I know she thinks the same.”

Throughout his days looking after his wife and providing for his family, Tai lives in fear that he will be taken away from his family. His wife’s condition requires a caretaker at all hours of the day. “I’m worried, sometimes I can’t sleep at night. I got a lot to lose out here, I got a family and a wife. I’ve stayed out of trouble over 20 years now, I believe I proved myself to be a better person. Ever since I got out, I’ve been working nonstop, constantly for 20 something years now”.

“There’s this old saying, Làm con thuyền, mới biết sóng to gió lớn. This means you have to be a boat in order to understand how the ocean storms and waves are”. You don’t know how much the boat gets hit with the waves, how many people it has to carry, or what is broken unless you are the boat. You never know how hard someone’s situation is and what they’re going through unless you are them.

---

Phiên bản tiếng Việt

Tài chỉ mới 7 tuổi khi cha anh đưa ra quyết định định mệnh là trốn khỏi Việt Nam để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn. Lớn lên trong một đất nước bị chiến tranh tàn phá dưới sự chăm sóc của mẹ và bà, Tài và gia đình phải đối mặt với cái đói và sự bất ổn. Năm 13 tuổi, Tài, hai em và mẹ anh được phép đoàn tụ với cha anh tại Hoa Kỳ. Khi còn nhỏ, Tài rất háo hức được gặp lại cha mình và bước vào một vùng đất đầy cơ hội. Ngoại trừ cuộc sống ở Hoa Kỳ không như những gì Tài hy vọng. “Tôi nghĩ rằng ở đây sẽ tốt hơn ở Hoa Kỳ nhưng nó không như những gì nó được mong đợi.” Anh đã chứng kiến cha mẹ mình phải vất vả để kiếm sống, làm những công việc nặng nhọc trên dây chuyền lắp ráp.

Ở trường, Tài phải đối mặt với sự phân biệt đối xử nghiêm trọng. Từ nhỏ, Tài thường xuyên bị bắt nạt, bị đá, bị xô đẩy và bị la mắng. Tài luôn rất sợ hãi và không muốn chống trả vì sợ rằng họ sẽ làm mình bị thương nặng hơn hoặc gặp rắc rối. Phải đến vài năm sau, mọi thứ mới bắt đầu trở nên tốt đẹp hơn với cậu. Tài tìm được bạn bè và bước vào giai đoạn trưởng thành của sự sinh tồn. Sau khi xây dựng được ý thức cộng đồng, lần đầu tiên cậu cảm thấy được trao quyền và an toàn. Đúng lúc cuộc sống của Tài bắt đầu cảm thấy an toàn hơn, cậu lại phải đối mặt với những nỗi sợ hãi và trở ngại mới.

Tài, 18 tuổi, đã vướng vào rắc rối làm thay đổi tất cả. Mọi thứ trở nên mơ hồ khi anh phải trải qua gần một năm xét xử. Anh làm theo chỉ dẫn của luật sư, chấp nhận thỏa thuận nhận tội và tập trung vào việc thụ án mà không hề hay biết những hậu quả thay đổi cuộc đời mà nó sẽ mang lại. Vài năm đầu trong tù thật khắc nghiệt. Ngay cả khi ngủ, Tài vẫn sợ hãi và sẵn sàng làm bất cứ điều gì để bảo vệ mình. “Người ta bị giết trong tù liên miên, ngay cả cai ngục và cảnh sát cũng chẳng làm được gì nhiều.” Cảm giác bất an và sợ hãi quen thuộc lại trỗi dậy.

Sau khi được thả ở tuổi 29, Tài đã sẵn sàng bắt đầu lại cuộc sống của mình, “Tôi rất vui nhưng đồng thời cũng sợ hãi, sợ phải quay lại hoặc tệ hơn”. Anh đã nhận được học bổng để học máy tính. Trong thời gian này, anh gặp lại một người bạn từ thời trung học và yêu cô ấy say đắm. Anh hoàn thành việc học và tìm việc làm nhưng thị trường việc làm rất khó khăn. Anh và bạn đời cuối cùng đã chuyển đến Minnesota để kết hôn và tìm thêm cơ hội việc làm. Hai người cùng nhau điều hành một nhà hàng và xe bán đồ ăn lưu động thành công, trở thành mặt hàng chủ lực của cộng đồng ở St. Paul. Tài rất hạnh phúc, nấu ăn bên cạnh vợ và mang đến những món ăn ngon cho cộng đồng.

Đại dịch COVID-19 đã thay đổi mọi thứ. Họ phải đóng cửa kinh doanh, trải qua nỗi mất mát người thân và không còn lựa chọn nào khác. Họ trở thành người chăm sóc hai đứa trẻ được một người bạn của Tài gửi gắm. Cặp đôi này đã đứng ra nuôi dạy chúng, nhưng không thể nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào của chính phủ. Khi các doanh nghiệp bắt đầu mở cửa trở lại, cặp đôi đã cố gắng xây dựng lại doanh nghiệp xe bán đồ ăn lưu động của mình nhưng họ chỉ đủ sống qua ngày. Năm ngoái, Tài và vợ đã phải đưa ra quyết định khó khăn là đóng cửa hoàn toàn doanh nghiệp. Sau khi anh trai vợ anh qua đời, sự căng thẳng và đau buồn đã khiến cô bị đột quỵ và phải nằm viện nhiều tháng. Ngày này qua ngày khác, Tài đến cơ sở chăm sóc 4 lần một ngày trong 8 tháng. Tài đã nghỉ làm để chăm sóc vợ, hy sinh thu nhập của mình. Vào tháng 2, cuối cùng cô đã có thể được đưa về nhà. “Cô ấy là cả thế giới đối với tôi, tôi có thể mất tất cả nhưng tôi thà có cô ấy còn hơn. Cô ấy cần tôi nhất trong cuộc đời cô ấy lúc này, tôi cũng vậy. Sẽ thật đau đớn nếu mất cô ấy, và tôi biết cô ấy cũng nghĩ như vậy.”

Suốt những ngày tháng chăm sóc vợ và chu cấp cho gia đình, Tài sống trong nỗi lo sợ mình sẽ bị tách khỏi gia đình. Tình trạng của vợ anh đòi hỏi phải có người chăm sóc 24/7. “Tôi lo lắng, đôi khi mất ngủ. Tôi mất mát rất nhiều thứ ở đây, tôi có gia đình và vợ. Tôi đã tránh xa rắc rối hơn 20 năm nay, tôi tin mình đã chứng minh được mình là một người tốt hơn. Kể từ khi ra tù, tôi đã làm việc không ngừng nghỉ, liên tục trong hơn 20 năm nay rồi”.

Có câu “Là con thuyền, mới biết sóng to gió lớn”. Bạn không thể biết con thuyền bị sóng đánh mạnh đến mức nào, chở bao nhiêu người, hay hỏng hóc gì nếu bạn không phải là con thuyền. Bạn không bao giờ biết hoàn cảnh của một người khó khăn đến mức nào và họ đang trải qua những gì nếu bạn không phải là họ. Chúng tôi hy vọng câu chuyện của Tài có thể phần nào làm sáng tỏ hoàn cảnh của anh và quyên góp đủ quỹ để giúp đỡ anh và gia đình.